Controle en het leren loslaten ervan
Hoe vaak hoor en lees je er niet over ..”Je moet het gewoon loslaten”. Maar wat moet je dan precies loslaten…en waarom?
Meestal gaat het om een ongezonde vorm van controle die ons ongelukkig maakt. Controle die er voor zorgt dat jij niet meer bij jezelf kunt komen en blijven. Een vorm van controle die obsessief kan zijn waardoor je jezelf kunt verliezen en niet meer beseft waar de grens ligt tussen “gezonde” controle en controle die elke vorm van logica overstijgt.
Controle, wat is dat dan?
Een vorm van zekerheid die je nodig hebt om zelfstandig te zijn. Om voor jezelf te kunnen zorgen en soms ook om een deel van de zorg en verantwoordelijkheid voor anderen te nemen en te dragen.
Vaak is het de controle die je denkt nodig te hebben over van alles en nog wat. De controle over jezelf, over anderen, over situaties, over geld, over je gedachtes en gevoelens..eigenlijk over alles wat het leven je brengt.
De mens is van nature geneigd om te willen controleren omdat je daarmee voor jezelf een bepaalde mate van zekerheid en veiligheid creëert.
Is het mogelijk? Om controle te hebben over al deze zaken? Is het wenselijk om alles te kunnen en te willen sturen? Brengt die controle jou wat je nodig hebt? Of is het iets wat je dénkt nodig te hebben?
Is het willen hebben van controle dan zo slecht?
Het antwoord is heel simpel…nee!
Het hebben van controle geeft je een fijn gevoel en er is helemaal niets mis mee…het is zelfs goed om controle te hebben over die dingen waar je controle over kunt en mag hebben.
Het is fijn om je leven in een bepaalde richting te kunnen sturen. Je kunt zelf een bijdrage leveren aan jouw welbehagen en aan dat van een ander.
De kunst is echter om een balans te vinden in wat een gezonde mate van controle is en te leren loslaten van de controle die buiten jou om gaat en die niet binnen jouw verantwoordelijkheid ligt.
Het is nu eenmaal niet mogelijk om alles onder controle hebben. Op sommige dingen in het leven kun je namelijk geen of weinig controle uitoefenen. Je kunt niet alles in het leven uitstippelen, voorspellen of beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan je gezondheid, het weer, ontwikkelingen in de wereld, de mensen om je heen, je financiële status, de arbeidsmarkt en ga zo maar door.
Daarnaast zijn de zaken die bij de ander horen ook (meestal) van de ander. Deze vorm van controle is een hele lastige. Je kunt een stellige verantwoordelijkheid voelen voor het doen en laten van de ander. Denk bijvoorbeeld aan je kinderen, je collega´s, je familie en je vrienden.
Wanneer ben je teveel gefocust op het hebben van controle?
Als je merkt dat je steeds meer controle wilt hebben en de behoefte er aan te groot wordt. Als je de neiging krijgt om controle te willen houden over alles en iedereen. Dit zijn de basis signalen dat de drang controle te houden ongezonde vormen aanneemt.
Andere signalen kunnen zijn:
- Alles zelf willen doen en moeilijk dingen uit handen kunnen geven
- Erg in beslag genomen worden door de gedachte aan wat er allemaal mis zou kunnen gaan
- Veel in de toekomst of juist in het verleden leven
- Niet meer op je intuïtie vertrouwen
- Geen risico’s durven nemen
- Perfectionistisch zijn
- Streng zijn voor jezelf en voor anderen
- Heel erg teleurgesteld zijn als de dingen anders lopen dan je had gewild
Lichamelijke signalen:
- Slecht slapen, onrustig slapen
- Moeilijk in kunnen slapen
- Oververmoeid naar bed en nog steeds moe zijn als je wakker wordt
- Allerlei onverklaarbare pijntjes
- Verminderde weerstand
- Maag- en darmklachten
- Hoofdpijn
Oke, je hebt bovenstaande gelezen en je hebt misschien weer even helder wat controle is en wat je er al dan niet mee wilt of mee kunt. Wanneer de controle van jou is of van de ander. En je bent je bewust van de signalen die horen bij het teveel willen controleren.
Wat nu??
“Je moet het gewoon loslaten”
En daar zit het hem nu net!
Te pas en te onpas wordt je er mee om de oren geslagen. Gaat het niet zoals je wilt?…”loslaten”. Zit je iets dwars?…”loslaten”. Maak je je bezorgd?..”loslaten”. En ga zo maar door.
Leuk gezegd, dankjewel! We weten best dat het nodig is om datgene waarover we eigenlijk geen controle hebben, of mogen hebben, los te laten. Dit geldt zeker als we er zelf “last” van hebben en er niet mee om kunnen of willen gaan.
Maar….hoe doe je dat dan, dat loslaten?
Oefening in loslaten van controle
- Als je niet weet wat je moet doen, doe dan even niets.
Dit klinkt heel simpel en heus, dat is het ook. Je weet dat er iets is waar je nu geen pasklare oplossing voor hebt. Door niets te doen geef je het minder aandacht. Doordat het minder aandacht krijgt kun je je aandacht richten op andere dingen die ook jouw aandacht verdienen.
- Bekijk het vraagstuk eens door de ogen van een ander
Doe eens net alsof datgene waar jij over piekert niet bij jou hoort maar dat jij advies hierover geeft aan de ander. Hoe zou je meedenken voor de ander? Zou je het wel op lossen? Is het de moeite waard om er de controle over te hebben? Of is het helemaal niet nodig om er controle over te hebben. Door vanuit een ander perspectief te kijken kun je een heel ander inzicht krijgen over de vorm van controle en of er daadwerkelijk een noodzaak is tot het hebben van controle over het vraagstuk.
- Vertraag, neem (letterlijk) een lager tempo aan
Probeer om te vertragen, wees je bewust van je ademhaling en vertraag deze. Probeer je dagelijkse dingen een beetje langzamer (en dus bewuster) te doen.
Je kunt daar ´s morgens al een begin mee maken. Zet je wekker een kwartiertje vroeger dan dat je gewend bent. In plaats van direct op te staan rek je jezelf van top tot teen uit, kreun er vooral ook lekker bij :-). Sta dan rustig op en neem de tijd voor douchen, tandenpoetsen en ontbijt. Eet rustig en met aandacht. Je zult zien dat dat kwartiertje eerder opstaan je voor je gevoel een zee van extra tijd (en dus rust) oplevert. Je begint de dag dan al veel meer met een ontspannen mindset.
Ben je heel druk of gestrest? Las een pauze in tijdens je bezigheden in plaats van het in één keer af te willen hebben. Stop even een paar minuutjes om een kopje thee of koffie te drinken en geniet daar ook bewust van.
Heb je een drukke baan? Loop eens wat vaker in een rustiger tempo naar de kantine of automaat om iets te drinken te halen, maak even een praatje met een collega. Ga regelmatig een stukje wandelen tijdens je middagpauze in plaats van aan je bureau te blijven zitten. Wie weet tot welke mooie inzichten je komt tijdens je wandeling, en zo niet…niks erg, je hebt je lichaam en geest een klein (of eigenlijk groot) plezier gedaan.
- Vertrouw erop (en ja, dat is best lastig) dat het goedkomt
Met piekeren creëer je nog een extra laag van spanning. En zoals je inmiddels weet, heeft piekeren de uitdaging juist nóg groter gemaakt. Dus besluit om niet langer over de situatie te piekeren. Want de enige manier om piekeren los te laten, is door erop te vertrouwen dàt er wel een oplossing komt. Piekeren komt voort uit angst – en angst kan alleen weggaan door het vergroten van je vertrouwen. Vertrouwen op de goede afloop. Vertrouwen dat er wel wel een oplossing komt.
- Zoek afleiding
Ga naar buiten, lekker wandelen in de natuur. Neem bewust eens een snufje buitenlucht, bekijk de bomen, struiken, planten, bloemen, water, lucht eens heel nauwkeurig. Adem diep in en heel rustig uit. Zet bewust je voeten neer op de grond, wees aanwezig in het moment.
Lees een mooi boek, luister naar fijne muziek, bekijk een leuke film of interessante docu.
Je zult zien als je dit regelmatig doet als je je opgejaagd voelt door je behoeft aan controle dat je steeds vaker tot een oplossing komt zonder dat je er bewust mee bezig bent.
- Gun jezelf, en het “probleem” de tijd
Soms hebben dingen tijd nodig. Sterker nog, alles wat de moeite waard is, alles wat belangrijk voor je is, hééft tijd nodig. Je gevoel moet groeien, voordat je meer duidelijkheid krijgt. Grote veranderingen in het leven hebben altijd tijd nodig. Door de eis dat het direct moet worden opgelost, los te laten, heb je juist de eerste stap naar een oplossing gezet. Meestal is een probleem niet ineens ontstaan, het is dan ook niet ineens op te lossen en verwacht dit ook niet.
- Laat de zaken van een ander bij de ander
Dit is een lastige! Vaak voel je de verantwoordelijkheid voor anderen. Met name voor je kinderen, familie of nabije vrienden denk je dat het nodig is om ook voor hen zaken onder controle te moeten hebben.
Maakt je kind zijn of haar huiswerk wel, moet ik er als vader of moeder niet voor zorgen dat ze wat minder vaak gamen, appen of facebooken? Is die relatie nou wel zo goed voor je vriendin? Die rommel daar mag echt wel eens opgeruimd worden, als de kinderen het niet doen dan doe ik het zelf wel! De partner van mijn vriendin is wel erg vaak weg thuis, de zorg voor alles komt erg op mijn vriendin neer, hoe moet dit nou? Mijn vriendin geeft wel erg veel geld uit, vind mijn haar partner dat wel goed?
Enkele voorbeelden waar je ongemerkt de controle over wilt “nemen”. Omdat je veel van deze personen houdt wil je immers dat ze het “goed doen” en dat ze gelukkig zijn. Om ze een handje te helpen bemoei jij je dan vaak met zaken die eigenlijk bij hen zelf horen.
Natuurlijk heb je als ouder zijnde een opvoedkundige rol en hebben je kinderen (zeker als ze klein zijn) steun, correctie, hulp en liefde nodig. Hierover is geen discussie mogelijk!
Maar op het moment dat ze groter worden zorgt juist het loslaten van die controle voor een hogere mate van het ontwikkelen van zelfstandigheid. Je kinderen hebben het recht om zelf hun verantwoordelijkheid te nemen. Door je kinderen de verantwoordelijkheid te “gunnen” zullen ze hem vanzelf wat vaker “nemen”. En nee, dit zal heus niet altijd in een keer goed gaan…maar is dat nou zo erg? En ja…soms moet dit nu eenmaal door te vallen maar ook weer op te staan. Je hebt zelf ook moeten leren om te gaan met je verantwoordelijkheden. Je verleent je kinderen een enorme gunst om ze op verantwoordelijke manier te leren om met situaties in hun leven om te gaan. En daarnaast gun je jezelf een stukje rust en ruimte.
Ditzelfde gaat ook op voor vrienden en familie. Zij hebben voor bepaalde situaties gekozen. De verantwoordelijkheid ligt bij hen en niet bij jou. Als je je ergens zorgen over maakt, zeg het dan maar leg niets op. Jij bent het gevoel dan kwijt en je kunt het dan aan de ander over laten om er al dan niet iets mee te doen. Dat is de verantwoordelijkheid voor de ander en NIET voor jou.
Ander nadeel van teveel controle willen hebben over een ander of andermans situatie is dat men er vaak op gaat vertrouwen dat jij de dingen wel oplost of helpt mee op te lossen. Dit is absoluut onwenselijk zowel voor jou als voor het oplossend vermogen van de ander. Bovendien vraagt het enorm veel energie die je niet meer kunt gebruiken voor jezelf. Je wordt als het ware leeggezogen en komt kracht te kort om goed voor je eigen welbevinden te zorgen.
Helpen en meedenken is oké maar tot op zekere hoogte!
Zodra je merkt dat je ademhaling versnelt, hartkloppingen krijgt, of je lichaam verstijfd als je ergens over denkt is het dus te ver en is het zaak om het aan de ander “terug te geven”.
Wat gebeurt er als je meer loslaat?
- Je leert meer naar je intuïtie te luisteren
- Je leeft meer bewust en in het nu
- Je hebt meer tijd voor andere dingen
- Je zit zowel geestelijk als lichamelijk beter in je vel
- Je bent minder gestrest en meer ontspannen
- Je leert om in oplossingen denken en niet in problemen
- Door afstand te nemen en het tijd te gunnen worden problemen soms als vanzelf opgelost
- Je slaapt beter
- Je hebt meer weerstand
- Je kunt veel meer genieten van de ogenschijnlijk minder belangrijke dingen in het leven die eigenlijk heel belangrijk zijn.
- Dat er in de tussentijd dingen zijn gebeurd die je helpen met het maken van de juiste keuze.
Tot slot
Wees niet te streng voor jezelf. Het hebben van controle is iets wat langzaam is ontstaan en wat ook geleidelijk is gegroeid van een gezonde vorm van controle naar een vorm van controle waar je geen controle meer over hebt (is dat een mooie zin of wat 😉 )
Wees trots op jezelf als je een stapje hebt gezet, geef jezelf dan een complimentje. Dit mag best hardop of in de spiegel!
Vraag anderen jou er op te wijzen als je weer een controle opmerking maakt! Je zult zien dat dit je triggerd om er op te letten. Ook zul je merken dat je steeds gemakkelijker leert om eerst na te denken of jij er iets mee “moet” of dat de ander het zelf hoort op te lossen.
Doordat jij hebt besloten iets te doen aan de voor jouw ongezonde vorm van het hebben van controle heb je een hele belangrijke stap gezet om je leven op een positieve manier te veranderen. Voor jou maar ook voor anderen. Wees daar ontzettend trots op.
Ik wens je een fijne dag….adem diep in…en laat dan je adem in een langzame diepe zucht…LOS!
